Thống kê và phân tích những bài viết, bài nói của Bác đã được công bố trong Hồ Chí Minh toàn tập cho thấy Bác đã đề cập vấn đề đoàn kết trong 839 bài viết, chiếm tỷ lệ 43%; sử dụng từ đoàn kết, đại đoàn kết tới 1.809 lần. Trong đó có những bài được nhắc nhiều như: 16 lần trong “Sửa đổi lối làm việc”, 17 lần trong “Bài nói tại buổi khai mạc Đại hội thống nhất Việt Minh - Liên Việt, 19 lần trong diễn văn kỷ niệm Quốc khánh 2-9-1957.

Nâng cao đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên và mọi tầng lớp nhân dân ta là chiến lược lâu dài của Đảng ta, là yếu tố làm nên thắng lợi bền vững cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc, vì một nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”. Tác phẩm “Đạo đức cách mạng” của Chủ tịch Hồ Chí Minh là những chỉ dẫn quý báu về việc xây dựng nhân cách, phẩm chất và giá trị cao quý của người làm cách mạng, cũng là thông điệp về xây dựng một đảng cầm quyền liêm chính, trong sạch, vững mạnh, trí tuệ và bản lĩnh ngang tầm nhiệm vụ mà Tổ quốc và nhân dân giao phó.

Tự phê bình và phê bình là nguyên tắc, là quy luật phát triển Đảng; là một trong những nội dung cơ bản của văn hóa đạo đức - văn hóa Đảng. Tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc này, Đảng mới thực sự trong sạch, vững mạnh, xứng đáng là một Đảng cách mạng, chân chính. Vì vậy, trong Di chúc, Hồ Chí Minh căn dặn: “Trong Đảng thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng. Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”[1].

Là Chủ tịch Đảng, Chủ tịch nước, lãnh tụ tối cao của Đảng, của dân tộc và có ảnh hưởng rộng lớn đối với bạn bè quốc tế, thế nhưng, Hồ Chí Minh không bao giờ cho mình là lãnh tụ, luôn xa lạ với tệ sùng bái cá nhân; khiêm tốn và thành thực với mình, với người, với việc, suốt đời phấn đấu hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân.

Năm mươi năm về trước (ngày 02/9/1969), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra đi, để lại nỗi tiếc thương vô hạn đối với đồng bào và chiến sĩ cả nước, kiều bào ta ở nước ngoài và bạn bè quốc tế. Trước lúc ra đi, Người để lại Di chúc thiêng liêng, kết tinh trong đó những điều cốt lõi về tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người. Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo Di chúc không chỉ là trách nhiệm, mà còn là tình cảm thiêng liêng, sự trân trọng của mỗi đảng viên, cán bộ và nhân dân ta đối với Bác Hồ kính yêu trong sự nghiệp đổi mới đất nước hiện nay.

Suốt cuộc đời cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành cho phụ nữ những tình cảm đặc biệt. Không chỉ đánh giá đúng vai trò, vị trí của phụ nữ trong xã hội, trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc cũng như xây dựng, bảo vệ Tổ quốc, Người còn nhấn mạnh yêu cầu giải phóng "phần nửa xã hội” và luôn là nguồn động viên, cổ vũ cho phụ nữ Việt Nam phấn đấu vươn lên.

Có thể khẳng định những luận điểm, tư tưởng mang tính phương pháp luận, lý luận quan trọng của Hồ Chí Minh về bình quyền của phụ nữ và việc giải phóng phụ nữ... đã được thể hiện rõ trong nhiều bài nói, bài viết của Người, là kim chỉ nam cho sự nghiệp giải phóng phụ nữ ở Việt Nam.

Đã gần 50 năm Bác Hồ muôn vàn kính yêu đi vào cõi vĩnh hằng. Giờ đây đọc lại Di chúc của Người mà cứ nghĩ văn kiện lịch sử vô giá này mới được viết hôm qua, từng câu, từng chữ vẫn còn ấm hơi Người; như viết về bao việc cấp bách mà toàn Đảng, toàn dân ta đang làm. Những điều căn dặn ấy thật thiêng liêng, có ý nghĩa hết sức sâu sắc, thôi thúc chúng ta sống và làm việc tốt hơn.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh vốn yêu thiên nhiên, sống hòa mình với thiên nhiên nên từ những ngày hoạt động cách mạng, dù bận trăm công nghìn việc nhưng Người vẫn luôn chú trọng tới việc trồng cây, gây rừng để bảo vệ và xây dựng môi trường sinh thái, bảo đảm cho điều kiện sống luôn trong lành, góp phần nâng cao đời sống vật chất.

Mở đầu bài viết “Cách mạng Tháng Mười Nga mở đường giải phóng cho các dân tộc trên thế giới”, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Sau mùa đông lạnh lùng, là mùa xuân ấm áp. Sau đêm tối mù mịt, đến rạng đông sáng tươi. Sau những thế kỷ nô lệ, là thời đại độc lập tự do, xã hội chủ nghĩa” (1).

Sau nhiều tháng năm bôn ba tìm đường cứu nước, năm 1941, Chủ tịch Hồ Chí Minh về nước, trực tiếp lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Một năm sau đó, Tết Nhâm Ngọ - 1942, lần đầu tiên Bác Hồ gửi thơ Chúc Tết - mừng xuân: “…Chúc phe dân chủ sẽ thắng lợi/Chúc đồng bào ta đoàn kết mau/Chúc Việt - minh ta càng tấn tới/…Nǎm này là nǎm Tết vẻ vang/Cách mệnh thành công khắp thế giới”

Trong cuộc đời của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trải qua 6 mùa xuân năm Hợi. Đó là những mùa Xuân ghi lại những dấu ấn đặc biệt trong sự nghiệp cách mạng của Người, đồng thời cũng là bước ngoặt quan trọng trong cuộc đấu tranh vì độc lập tự do của dân tộc Việt Nam.

Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng phong phú và gian lao của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đạo đức cách mạng luôn luôn được Người coi là gốc rễ trong mối quan hệ mật thiết với tài năng của mỗi cán bộ, đảng viên, để tạo thành nhân cách cao đẹp của những chiến sĩ cộng sản. Người đã có nhiều bài viết, bài nói và nhất là thông qua hành động cụ thể để khẳng định vị trí, tầm quan trọng của đạo đức cách mạng và nhắc nhở, giáo dục các cán bộ, đảng viên. Tác phẩm Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa cá nhân đăng báo Nhân Dân số 5409 ngày 3/2/1969 là một trong những tác phẩm tiêu biểu được Hồ Chí Minh viết nhằm mục đích này.

Phong cách làm việc của Chủ tịch Hồ Chí Minh là biểu hiện đặc trưng cho mối quan hệ giữa Đảng và các tổ chức đảng; với cán bộ, đảng viên; mối quan hệ giữa Đảng với quần chúng nhân dân; giữa cán bộ với nhân dân. “Trên cương vị đứng đầu Đảng và Nhà nước, Người đã có một phong cách làm việc mẫu mực để tiến hành công tác và thực hiện sự lãnh đạo của Đảng, giải quyết đúng đắn và thỏa đáng các mối quan hệ với quần chúng, với cấp dưới, với đại diện các tôn giáo, dân tộc...

Đảng ta, khi tuổi mới 15 đã lãnh đạo toàn dân đứng lên tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước, chấm dứt chế độ quân chủ mấy mươi thế kỷ và thoát ách nô lệ của thực dân Pháp hơn 80 năm. Cách mạng tháng Tám năm 1945 là cuộc cách mạng dân tộc, dân chủ đầu tiên ở Đông Nam Á, là trang sử vẻ vang nhất trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc ta.

Là người sáng lập, rèn luyện và lãnh đạo Đảng ta, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại một kho tàng lý luận phong phú về xây dựng Đảng. Trong đó những tư tưởng của Người về tinh giản, kiện toàn tổ chức bộ máy gắn với sửa đổi phong cách, tác phong, lề lối làm việc của cán bộ có ý nghĩa rất thiết thực, nhất là khi chúng ta đang thực hiện các Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4, 6 và 7 (khóa XII) hiện nay.

Chủ tịch Hồ Chí Minh quan niệm: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “là những người đem chính sách của Chính phủ, của Đoàn thể thi hành trong nhân dân, nếu cán bộ dở thì chính sách hay cũng không thể thực hiện được”. Vì thế, Đảng tiếp tục làm tốt công tác cán bộ: từ việc xem xét, đánh giá đúng cán bộ, đến đào tạo, bồi dưỡng, cất nhắc, sử dụng và đãi ngộ cán bộ.

Ngày 5-9-1945 - ba ngày sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc “Tuyên ngôn độc lập”, Người viết Thư gửi cho học sinh nhân ngày khai giảng năm học đầu tiên (1945 - 1946) của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Bức thư này của Hồ Chủ tịch là một tư liệu lịch sử vô cùng quý báu không chỉ của ngành Giáo dục – Đào tạo, mà còn của Đảng, Nhà nước và toàn dân ta.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản và lãnh tụ Hồ Chí Minh, Cách mạng Tháng Tám đã xóa bỏ chính quyền phong kiến và thực dân, xây dựng nước Việt Nam độc lập với pháp luật của chế độ dân chủ nhân dân và đạo đức cách mạng. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: Một nhà nước có hiệu lực pháp lý mạnh mẽ, trước hết phải là một nhà nước hợp hiến.