Nằm trong chuỗi kỷ niệm 60 năm ngày Bác Hồ về thăm quê lần thứ hai (12/1961-12/2021), chiều 12/12, UBND tỉnh Nghệ An tổ chức Hội thảo khoa học "Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Hồ Chí Minh trên quê hương của Người" nhằm tập hợp hệ thống tư liệu nghiên cứu, đánh giá thực trạng, từ đó định hướng, đề xuất các giải pháp bảo tồn, phát huy di sản văn hóa về Chủ tịch Hồ Chí Minh trên quê hương Nghệ An.
Tham dự Hội thảo có Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Viện trưởng Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của Đảng (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh) Lý Việt Quang; Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Bùi Đình Long; Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao Nghệ An Trần Thị Mỹ Hạnh chủ trì hội thảo; Thiếu tướng Bùi Hải Sơn, Tư lệnh Bộ Tư lệnh bảo vệ Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh; đại diện Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch; Bảo tàng Hồ Chí Minh; Quân khu 4; lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh; lãnh đạo tỉnh Nghệ An và các chuyên gia, nhà nghiên cứu, nhà quản lý đóng góp ý kiến, phản biện tại hội thảo.
Toàn cảnh Hội thảo. Ảnh: Báo Nghệ An
Nghệ An tự hào là nơi sinh ra Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị Cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam, anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới. Người đã để lại cho dân tộc một gia tài vô cùng đồ sộ, một di sản hết sức quý báu: Tư tưởng, tấm gương, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Cùng với hệ thống tư tưởng, đạo đức, phong cách làm nên giá trị văn hóa tinh thần, di sản văn hóa Hồ Chí Minh còn được biết đến với một hệ thống hàng trăm di tích trong cả nước. Nhiều di tích đã và đang được phát huy giá trị, trở thành nơi hội tụ tình cảm của đồng bào cả nước và bạn bè quốc tế…
Hiện Nghệ An còn lưu giữ 27 di tích liên quan đến Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong đó có 25 di tích được xếp hạng. Nghệ An còn có nhiều bức thư, bài viết riêng cho quê hương Nghệ An. Đặc biệt, Khu di tích Kim Liên là một trong năm di tích quốc gia đặc biệt liên quan đến Chủ tịch Hồ Chí Minh của cả nước.
PGS.TS Lý Việt Quang, Viện trưởng Viện Hồ Chí Minh và các lãnh tụ của Đảng, Học Viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh phát biểu tại hội thảo. Ảnh: Báo Nghệ An
Tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung làm rõ những đóng góp của gia đình, quê hương Nghệ An với việc hình thành chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh; làm nổi bật sự kết tinh và tỏa sáng tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường, bất khuất của quê hương trong nhân cách Hồ Chí Minh; Tầm nhìn chiến lược của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong những điều căn dặn Đảng bộ, Nhân dân tỉnh Nghệ An; Tình cảm của Bác Hồ qua những bức điện, bài viết và bức thư gửi Đảng bộ và Nhân dân tỉnh Nghệ An…
Bằng những luận giải khoa học của các nhà khoa học, các nhà quản lý đã tập trung phân tích, đánh giá, đưa ra những ý kiến góp phần làm sâu sắc thêm những giá trị của tư tưởng, đạo đức, cốt cách Hồ Chí Minh.
Các nhà khoa học, nhà quản lý cũng đã nêu lên những sáng kiến, giải pháp, đề xuất rất cụ thể, có giá trị thực tiễn cao nhằm định hướng, áp dụng thực hiện trong công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa Hồ Chí Minh nói riêng và hệ thống di sản văn hóa trên địa bàn tỉnh Nghệ An nói chung gắn với phát triển du lịch.
Bà Trần Thị Mỹ Hạnh, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao báo cáo đề dẫn hội thảo. Ảnh: Báo Nghệ An
Phát biểu đề dẫn hội thảo, bà Trần Thị Mỹ Hạnh, Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao tỉnh Nghệ An nhấn mạnh: Hội thảo là diễn đàn giúp tỉnh Nghệ An có cơ hội tham vấn ý kiến các nhà khoa học, nhà quản lý đề xuất ý tưởng để định hướng cho quá trình bảo tồn, phát huy di sản văn hóa Hồ Chí Minh, trước hết là sự tôn vinh, tri ân của Đảng bộ, chính quyền, nhân dân Nghệ An đối với Bác, đồng thời tạo điều kiện giúp Nghệ An trở thành một địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống lịch sử, yêu nước và cách mạng; hướng đến phát triển kinh tế di sản, phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế, xã hội, đảm bảo sự phát triển bền vững trên cơ sở kế thừa và phát huy giá trị nền tảng di sản văn hóa của tỉnh.
Tại Hội thảo, các tham luận, ý kiến đã tập trung làm rõ ba nội dung chính như: Di sản văn hóa Hồ Chí Minh: những giá trị lý luận và thực tiễn trong thời đại ngày nay; hiện trạng bảo tồn, phát huy di sản văn hóa tinh thần và các di tích gắn với Chủ tịch Hồ Chí Minh trên quê hương Nghệ An; giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa Hồ Chí Minh trong định hướng phát triển kinh tế, xã hội và mục tiêu của cuộc vận động học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Đại tá, PGS.TS Đặng Bá Minh, Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng phát biểu tại hội thảo. Ảnh: TTXVN
Đề cập đến vấn đề "Gia đình, quê hương Nghệ An với việc hình thành chủ nghĩa yêu nước Hồ Chí Minh", Đại tá, Phó Giáo sư - Tiến sĩ Đặng Bá Minh, Học viện Chính trị, Bộ Quốc phòng cho rằng, từ thuở ấu thơ Nguyễn Sinh Cung được nuôi dưỡng trong tinh thần yêu quê hương, đất nước, đã nhận thấy những cảnh khổ cực của đồng bào, họ hàng ở quê hương, của đồng bào nhiều nơi đi phu làm đường Vinh-Cửa Rào. Khi vào Huế, Người càng nhận thấy rõ sự cách biệt trong đời sống xã hội giữa người giàu và người nghèo, giữa quan lại với người dân bị áp bức.
Từ việc được nuôi dưỡng truyền thống yêu nước đã hình thành lòng yêu nước, phát triển thành ý thức cứu nước và thể hiện dần ở những hành động cứu nước. Theo Đại tá, Phó Giáo sư - Tiến sĩ Đặng Bá Minh bài học ở đây là phải giáo dục cho thế hệ trẻ lòng yêu quê hương, tinh thần, ý thức trách nhiệm đối với quê hương trong cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ngày nay. Việc giáo dục lòng yêu quê hương - cơ sở của lòng yêu nước cần tiến hành toàn diện, trong trường, ngoài xã hội, ở gia đình, khai thác những ưu thế của các bộ môn khoa học xã hội và nhân văn theo hướng phát huy tính tích cực của thế hệ trẻ, với tinh thần tự nguyện, tự giác, học đi đôi với hành.
Liên quan đến hiện trạng bảo tồn, phát huy di sản văn hóa tinh thần và các di tích gắn với Chủ tịch Hồ Chí Minh trên quê hương Nghệ An hiện có Trường Tiểu học Pháp - Việt là cơ sở giáo dục đầu tiên theo tân học học ở Nghệ Tĩnh, ra đời đầu thế kỷ XX cùng với trường Quốc học Vinh (Collège de Vinh) được thành lập năm 1920. Nơi đây, Nguyễn Tất Thành đã theo học suốt gần một năm học trong giai đoạn hết sức quan trọng của việc hình thành tri thức, nhân cách và chí hướng của cuộc đời một con người. Chính bởi tầm vóc của ngôi trường như vậy, Nhà nghiên cứu Phạm Xuân Cần (Nghệ An) đã đề xuất cần tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về ngôi trường này, trong đó, cần tập trung xác định chính xác năm ra đời của trường; cần sưu tầm, nghiên cứu để làm rõ hơn việc theo học tại trường của anh em Nguyễn Tất Đạt, Nguyễn Tất Thành.
Thạc sĩ Trần Thị Kim Phượng, Ban Quản lý di tích Nghệ An đề xuất những giải pháp để bảo tồn và phát huy các di tích về Chủ tịch Hồ Chí Minh trên quê hương Nghệ An. Ảnh: TTXVN
Đề xuất những giải pháp để bảo tồn và phát huy các di tích về Chủ tịch Hồ Chí Minh trên quê hương Nghệ An, Thạc sĩ Trần Thị Kim Phượng - Ban Quản lý di tích Nghệ An cho rằng: Giải pháp bảo tồn, tôn tạo di tích có thể rất đa dạng, linh hoạt. Tuy nhiên để bảo tồn một cách hiệu quả cần lựa chọn các giải pháp phù hợp với mỗi di tích. Đối với hệ thống di tích liên quan đến Chủ tịch Hồ Chí Minh trên địa bàn tỉnh Nghệ An cũng cần có đội ngũ cán bộ chuyên môn có trình độ, tâm huyết với nghề; đi đôi với đó là xác định việc bảo tồn cần tôn trọng cái riêng, đặc thù của mỗi di tích liên quan đến Người. Theo Thạc sĩ Trần Thị Kim Phượng cần hệ thống hóa tư liệu liên quan đến các địa điểm, các di tích gắn với Chủ tịch Hồ Chí Minh; xã hội hóa hoạt động bảo tồn di tích; đặc biệt song song song với việc bảo tồn cần chú ý đến công tác phát huy giá trị di tích.
Bảo tồn, phát huy không gian văn hóa Khu di tích quốc gia đặc biệt Kim Liên trong thời kỳ khoa học kỹ thuật số cũng đã được Thạc sĩ Nguyễn Mạnh Cường - Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam đề xuất tới hội thảo như cần ứng dụng công nghệ thông tin quản trị các hoạt động tại di sản, bao gồm các module phần mềm quản lý giới thiệu các cụm di tích trong không gian văn hóa Khu di tích quốc gia đặc biệt Kim Liên; quản lý các văn bản, tài liệu liên quan đến hoạt động bảo tồn khu di tích; quản lý di vật, hiện vật gốc, các di tích bất động sản tại cụm di tích Làng Sen và cụm di tích Hoàng Trù; quản lý nhân sự và tra cứu hồ sơ tài liệu. Ngoài ra, theo Thạc sĩ Nguyễn Mạnh Cường cần ứng dụng khoa học công nghệ kỹ thuật số để quảng bá, hỗ trợ thuyết minh di sản. Đối với những hiện vật gốc trưng bày thì ngoài việc xử lý hóa chất hoặc áp dụng kỹ thuật truyền thống thì việc ứng dụng công nghệ in 3D tạo ra các bản sao từ hiện vật gốc để trưng bày cũng cần được quan tâm thử nghiệm.
Đồng chí Bùi Đình Long, Phó Chủ tịch UBND tỉnh tổng kết hội thảo. Ảnh: Báo Nghệ An
Tổng kết hội thảo, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An Bùi Đình Long nhấn mạnh về các giải pháp nhằm bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa Hồ Chí Minh trên quê hương của Người, chúng ta phải làm tốt công tác bảo tồn, tôn tạo các di tích liên quan đến Chủ tịch Hồ Chí Minh theo đúng quy định của Luật Di sản văn hóa; đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương pháp, hình thức học tập, tuyên truyền về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
Cùng với đó, thông qua hệ thống di sản liên quan đến Chủ tịch Hồ Chí Minh trên địa bàn tỉnh Nghệ An, xác định, phân loại các loại hình di sản phù hợp với từng đối tượng để đề xuất các nhóm giải pháp tuyên truyền, phát huy làm cơ sở, tiền đề nhân rộng hình mẫu học tập, rèn luyện, làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh cho mọi tầng lớp nhân dân.
* Trong chuỗi hoạt động chào mừng kỷ niệm 60 năm ngày Bác Hồ về thăm quê lần thứ hai (1961-2021), tối 11/12, tỉnh Nghệ An long trọng tổ chức Chương trình nghệ thuật "Quê hương trong trái tim Người". Chương trình nghệ thuật gồm ba phần:
Phần một, tựa đề "Lời ru của mẹ" nhằm tái hiện ký ức tuổi thơ của Người với hình ảnh mẹ Làng Sen, hình ảnh quê hương nghĩa trọng tình cao. Với nhiều tiết mục và hoạt cảnh xúc động về hình ảnh Bà Hoàng Thị Loan, về người thanh niên Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước;
Phần hai, chủ đề "Quê hương nghĩa trọng tình cao", là những hình ảnh về quê hương và những kỷ niệm với những người thân trong gia đình Bác. Phần này đặc tả lại những hình ảnh Bác về thăm quê, tại Hoàng Trù, Làng Sen, xã Vĩnh Thành (Yên Thành), với những lời căn dặn và kỳ vọng về quê hương đổi mới…;
Phần ba, chủ đề về "Nghệ An trên đường đổi mới" theo lời Bác dặn với mong muốn Nghệ An trở thành tỉnh khá. Với các tiết mục về hương sắc miền tây Nghệ An, về những đổi mới, hội nhập, đậm đà bản sắc dân tộc...
Chương trình là thước phim hồi ức kỷ niệm về Người trong lần về thăm quê lần thứ hai, xúc động, tự hào; cũng là những hình ảnh quê hương đổi mới với Hoàng Trù, Kim Liên đang khởi sắc, miền tây Nghệ An bừng hương sắc với những thành tựu đổi mới.
Phòng Truyền thông, Bảo tàng Hồ Chí Minh (t/h)